ประวัติ บ้านไหล่หิน

[chaimongkol]

<<หน้าแรก

ประวัติบ้านไหล่หินโดยสังเขป
ตำบลไหล่หิน อำเภอเกาะคา
จังหวัดลำปาง เรียบเรียงโดย นายดวงจันทร์ ครุขยัน

กิระดังได้ยินมาว่า บ้านไหล่หิน หมู่ที่ 2 ตำบลไหล่หิน อำเภอเกาะคา
จังหวัดลำปาง ห่างจากที่ว่าการอำเภอเกาะคา ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 6 กิโลเมตรเศษ มีแม่น้ำแม่ยาวไหลผ่านอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพืชพันธุ์ธัญญาหาร และพร้อมพรั่งไปด้วยโบราณสถานโบราณวัตถุที่หาดูได้ยากในสมัยนี้แล้วยังมีปูชนียบุคคลที่ควรกราบไหว้บูชาควรแก่การทัศนาเป็นอย่างยิ่งมีสถานศึกษาและยังมีวัดในพระพุทธศาสนาสำหรับเป็นที่พึ่งทางใจอยู่ถึง 2 วัดด้วยกัน คือ
1. วัดเสลารัตนปัพพตาราม(ไหล่หินหลวงแก้วช้างยืน) ซึ่งเป็นวัดที่เก่าแก่ทางศิลปกรรมและได้ขึ้นทะเบียนกำหนดเป็นเขตโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษาเล่มที่ 97 ตอนที่ 159 ลงวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2523 สิ่งปลูกสร้างภายในเขตพุทธาวาส และบริเวณเขตสังฆาวาสนับว่าเป็นศิลปแบบลานนาไทยมีลวดลายแพรวพราวมีรูปทรงที่สวยงามมากแบบลานนาซึ่งหาดูได้ยากในสิ่งปลูกสร้างในสมัยนี้พร้อมทั้งพระธาตุเจดีย์ที่ได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขององค์พระสัมมา
สัมพุทธเจ้าและพระบรมธาตุก็ได้บรรจุก่อนวัดพระธาตุลำปางหลวง จึงมีความเชื่อว่าวัดไหล่หินหลวงเป็นพี่วัดพระธาตุลำปางหลวงในพระวิหารนอกจากจะมีพระประธานแล้วยังมีรูปปั้นของพระมหาป่าเกสรปัญโญประดิษฐานเพื่อที่จะได้สักการะบูชาอีกด้วย ภายในโรงธรรมมีคัมภีร์ใบลานอันเก่าแก่ของลานนาไทยอันเป็นที่น่าสนใจของนักค้นคว้านักศึกษานักโบราณคดีอยู่ในขณะนี้และได้สำรวจทำทะเบียนพระคัมภีร์ใบลานของสยามสมาคมในพระบรมราชูปถัมถ์ไว้แล้ว ซึ่งเป็นเอกสารจารึกเป็นภาษาบาลีมีอายุเกินกว่า 500 ปี จึงทำให้เรารู้ว่าเรามีอักษรลานนาไทยใช้มาแล้วเกินกว่าครึ่งสหัสพรรษ์ขึ้นไปทำให้เราทราบว่าหนังสือไตเหนือมีมาก่อนที่ลายสือไทยของพ่อขุนรามคำแหงเรานั่นเองคัมภีร์บางเรื่องมีอายุเกินกว่าพันปี คือมีอายุ 1,136 ปี ชื่อ “ปณณาสนิบาติ” จารเมื่อ จ.ศ. 192 เลขที่สำรวจ ส.ส.ล.ป. 396/2509 มี 7 ผูก รวม 250 หน้า ยาว 57½ ซ.ม. กว้าง 5 ซ.ม. มี 5 บรรทัดต่อ 1 หน้า และทางวัดได้รวบรวมวัตถุโบราณสมัยต่างๆ อาทิ พระแก้วมรกต พระเครื่องลาง เครื่องปั้นดินเผาเครื่องเงินทองและของใช้ทุกอย่างในสมัยโบราณไว้ในพิพิธภัณฑ์ให้ประชาชนผู้สนใจได้ทัศนศึกษาอีกด้วย และยังมีป่าขนาดเล็ก เต็มไปด้วยต้นไม้ยาง ยืนต้นเป็นตระหง่าน แต่ละต้นมีอายุนับหลายร้อยปี สมัยก่อนเมื่อ 40 กว่าปี ได้มีฝูงอีแร้ง อีกา มาอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากจนถึงพ.ศ.2510 ไม่ทราบว่า อีแร้ง อีกาทั้งฝูงได้อพยพไปอยู่ในแห่งหนตำบลใดมิทราบ โดยมีลำน้ำแม่ยาวไหลผ่านเปรียบเสมือนเป็นสายโลหิต หล่อเลี้ยงเหล่าประชา ที่อาศัยอยู่ตามลำน้ำแม่ยาวเป็นอย่างดี ณ พ.ศ. 2534 โดยมีพระอธิการทอง อนามโย ( ทอง จอมแปง) เป็นเจ้าอาวาส
2. วัดชัยมงคลธรรมวราราม (ไหล่หินใหม่) สร้างเมื่อ พ.ศ. 2480 โดยพ่อผู้ใหญ่ป้อ ครุขยัน ได้บริจาคที่ดินและเป็นประธานสร้างพร้อมด้วยคณะศรัทธาบ้านไหล่หิน เพื่อถวายให้หลวงพ่อท่านพระครูธรรมาภิวงศ์เจ้าคณะจังหวัดลำปาง (ธรรมยุติ) ในสมัยนั้นสิ่งปลูกสร้างเป็นแบบสมัยใหม่ภายในพระวิหาร(ต่อมาได้ผูกพัทธสีมา)ได้ประดิษฐานพระประธาน ซึ่งมีพุทธลักษณะสวยงามมาก ควรแก่การกราบไหว้บูชาเป็นอย่างยิ่งเป็นปูชนียสถานสำคัญภายในวัดด้วยเหตุนี้วัดไหล่หินใหม่จึงเป็นสำนักของนักปราชญ์ นักปฏิบัติธรรม ได้รับการอุปถัมภ์จากคณะศรัทธาทั้งในหมู่บ้านและทั่วทุกสารทิศเป็นอย่างดีจึงทำให้วัดไหล่หินใหม่เจ้าอาวาสส่วนมากเป็นผู้แตกฉานในทางธรรมเป็นเลิศทำให้วัดเป็นศูนย์รวมวรรณกรรมอันล้ำค่าเป็นสถานที่ยึดเหนี่ยวทางใจ
เป็นศาสนสถานที่น่าสนใจอาทิในแต่ละปีจะมีกิจกรรมในวันสำคัญทาพระพุทธศาสนามาโดยตลอดโดยพระอาจารย์ผู้ทรงคุณธรรมในการเผยแพร่ธรรมะ ณ พ.ศ. 2534 คือ พระครูมงคลชัยสุนทร (จรัญ วรรณมณี)
เดิมทีก่อนที่ พระอรหันต์เจ้า จะมาสร้างวัด และสร้างองค์พระธาตุเจดีย์เพื่อที่จะบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่วัดไหล่หินหลวงนั้นชาวบ้านได้อาศัยอยู่ตามไหล่เขาเป็นหมู่บ้านอยู่แล้วส่วนชาวบ้านกลุ่มนี้ไม่ได้ปรากฏหลักฐานว่าได้อพยพมาจากแห่งหนตำบลใดมาตั้งรกรากอยู่ในหมู่บ้านนี้แต่สำเนียงภาษาในการพูดคล้ายกับสำเนียงของชาวนพบุรีศรีนครพิงค์(เชียงใหม่)มาจากปู่ทอนปู่ยักข์ ส่วนหมู่บ้านไหล่หินมีมาก่อนแล้วต่อมาเกิดเป็นหมู่บ้านที่ใหญ่โตมาจนถึงปัจจุบันนี้

[chaimongkol]

การศึกษา
 พ.ศ. 2470 ได้เปิดโรงเรียนสอนหนังสือประถมต้นเป็นสมัยแรกในตำบลไหล่หิน โดยใช้ชื่อว่า “โรงเรียนไหล่หิน 1 “ เปิดสอนที่วัดไหล่หินหลวง โดยใช้ศาลาของวัดเป็นสถานที่สอน ใช้ข่วงศรี (ลานหน้าวัด) เป็นสนามเด็กเล่น และใช้ไม้ค้ำศรีเป็นเสาวิ่งธง มีพ่อครูหนานแก้ว วรรณมณี เป็นครูผู้สอน เปิดสอนได้เพียง 2 รุ่น
รุ่นที่ 1 พ.ศ. 2470 – 2471 มีนักเรียนเท่าที่จำได้มี พ่อกำนันอินสม วรรณมณี พร้อม-ทั้งนักเรียนในบ้านไหล่หิน และหมู่บ้านใกล้เคียงมาเรียนเป็นจำนวนมากโดยมีพ่อครูหนานแก้ว วรรณมณี เป็นผู้สอน
รุ่นที่ 2 พ.ศ. 2472 –2474 โดยมีพ่อครูหนานแก้ว วรรณมณี, พ่อครูเตี่ยม (ไม่ทราบนามสกุล) และพ่อครูค่าย (ไม่ทราบนามสกุล) จากในเมืองลำปางมาเป็นครูผู้สอน มีนักเรียนเท่าที่จำได้ คือ พ่อหลวงหนานเกษม ภักตรา, พ่อหลวงน้อยสุข เทพหินลัพ, พ่อหลวงน้อยเสาร์ บุญเรือง, พ่อหลวงน้อยแสน ปะละ, พ่อครูน้อยบุญจันทร์ คำนวล, พ่อหลวงอ้วน เกษณา, พ่อหลวงคุ่ย ปินตา และพ่อหลวงสม เทพหินลัพพร้อมทั้งนักเรียนบ้านไหล่หิน และหมู่บ้านใกล้เคียงมาเรียนกันเป็นจำนวนมาก
 พ.ศ. 2475 ได้ย้ายโรงเรียนไปทำการสอนที่วัดเข้าซ้อน โดยมีพ่อกำนันก๋องแก้ว อุดไชยา เป็นกำนัน โดยใช้ศาลาวัดเข้าซ้อนเป็นสถานที่สอนหนังสือ มีนักเรียนหมู่บ้านใกล้เคียงเดินทางไปเรียนต่อที่วัดเข้าซ้อนเพราะย้ายไปตามตำแหน่งของกำนัน
 พ.ศ. 2485 ได้ก่อตั้งโรงเรียนประถมศึกษาตอนต้นขึ้น ในสมัย นายหม่อง ชลพล เป็นผู้ใหญ่บ้าน คุณครูมณี รุมารถ เป็นครูใหญ่ โดยใช้ที่ดินในเขตธรณีสงฆ์ของวัดไหล่หินหลวงเป็นที่ตั้งโรงเรียน ใช้ชื่อว่า “โรงเรียนบ้านไหล่หิน 7 วัดไหล่หิน”
 พ.ศ. 2488 ได้ทำการเปิดสอนโรงเรียนศึกษาผู้ใหญ่ประถมต้นขึ้น โดยมีคุณครูมณี รุมารถ เป็นครูผู้สอน ได้เปิดสอนในตอนกลางคืน วันละ 2 ชั่วโมง สอนที่โรงเรียนบ้านไหล่หิน สำหรับการศึกษาผู้ใหญ่ได้ทำการเปิดสอนอีก ในสมัยเจ้าอธิการศรีวรรณ จกฺกวโร (ตาวี) เป็นเจ้าคณะตำบลไหล่หิน / เจ้าอาวาสวัดไหล่หินหลวง เปิดสอนในปี พ.ศ. 2517 โดยมีคุณครูสว่าง
คำลือ เป็นครูผู้สอน สถานที่ทำการสอนคือ ศาลาการเปรียญวัดไหล่หินหลวง สอนในระดับมัธยมต้น
 พ.ศ. 2501 ได้เปิดโรงเรียนระดับ อนุบาลขึ้น โดยมี แม่ครูจันทร์เตี่ยง การุณ และแม่ครูยุพิน วรรณมณี (มณีวงค์) เป็นครูผู้สอน โดยได้เปิดทำการสอน ณ ใต้ถุนบ้าน พ่อศรีโท แม่นวล อินหลี (บ้านบน) และได้ย้ายไปเปิดทำการสอนต่อที่บ้าน พ่อน้อยพุฒ แม่คำมูล เทพหินลัพ (บ้านลุ่ม) ข้าพเจ้าผู้เขียนได้มีโอกาสเรียนทั้ง 2 แห่ง เป็นการริเริ่มทำการสอนระดับโรงเรียนอนุบาล (ก่อนวัยเรียน) ของบ้านไหล่หินเป็นครั้งแรก มีนักเรียนในหมู่บ้านไปเรียนเป็นจำนวนมาก สมัยพ่อกำนันอินสม วรรณมณี เป็นกำนัน
 พ.ศ. 2503 ได้ก่อตั้งโรงเรียนประถมปลายขึ้นในสมัยพ่อกำนันอินสม วรรณมณีเป็นกำนัน โดยมี คุณครูสนอง สิทธิวุฒิ เป็นครูใหญ่ต่อมาเปลี่ยนเป็นโรงเรียนเกาะคาวิทยาคมสอนถึง ม.ศ.3 เพื่อเด็กในตำบลไหล่หินและในอำเภอเกาะคาจะได้มีที่เรียนมีความรู้ทัดเทียมในเมือง และได้เปลี่ยนเป็นโรงเรียนไหล่หินวิทยาจนถึงปัจจุบันเดิมทีสถานที่ตั้งโรงเรียนเป็นธรณีสงฆ์ ชาวบ้านใช้เป็นป่าช้าสำหรับฝังศพ จึงยกเป็นโรงเรียนดังกล่าว ในสมัยพ่อกำนันอินสม วรรณมณี เป็นกำนันตำบลไหล่หิน เพื่อเด็กจะได้มีความรู้และเป็นทรัพยากรบุคคลที่ดี มีคุณภาพ

[chaimongkol]

การปกครอง
สมัยก่อนบ้านไหล่หินปกครองกันแบบเป็นเอกราช มีพระยาเป็นที่ปรึกษาเกี่ยวกับความทุกข์ร้อนของชาวบ้านไม่ว่าจะเกิดการวิวาทหรือลักเล็กขโมยน้อยก็ต้องพากันไปหาพ่อพระยาให้ตัดสินคดีความเป็นสิทธิ์ขาด
พ.ศ. 2435 ทางการได้แต่งตั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านเป็นครั้งแรกโดยเริ่มที่อำเภอบางปะอินจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในสมัยพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว( ร. 5) ได้เปลี่ยนแปลงการปกครองให้กำนันผู้ใหญ่บ้านปกครองในระดับตำบลและหมู่บ้าน


พระยา
พระยาที่ปรากฏมี 1. พระยาต๊ะ
2. พระยาศรีวิเลิศ
3. พระยาอุตม์
4. พระยาอินทจักร์
ต่อมา พ.ศ. 2457 ทางการเริ่มเปลี่ยนแปลงการปกครองได้แต่งตั้งกำนันผู้ใหญ่บ้านให้ปกครองในระดับหมู่บ้าน ตำบล ปกครองกันเองได้ขยายมาตามหัวเมืองต่างๆโดยทางตำบลไหล่หินได้เริ่มรับการแต่งตั้ง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในปี พ.ศ. 2457 นี้เป็นครั้งแรก ดังปรากฏ รายชื่อกำนันผู้ใหญ่บ้านที่ได้รับการแต่งตั้งในหมู่บ้านไหล่หิน มีดังนี้

กำนันผู้ใหญ่บ้าน
1. พระยาอินทจักร์ ไม่ปรากฏพ.ศ. เป็นกำนัน ต.ไหล่หิน
2. พ่อแสนวงค์ ภักตรา -------- “ -------- เป็นผู้ใหญ่บ้าน
3. นายอิ่นคำ วรรณมณี 18 ก.พ. 2460 - 29 ก.ย. 2466 เป็นกำนัน ต.ไหล่หิน
4. นายป้อ ครุขยัน 29 ก.ย. 2466 - 20 เม.ย. 2480 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
5. นายหม่อง ชลพล 20 เม.ย. 2480 - 4 มี.ค. 2494 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
6. นายอินสม วรรณมณี 4 มี.ค. 2494 - 10 พ.ค. 2510 เป็นกำนัน ต.ไหล่หิน
7. นายผจญ เชียงพรหม 1 ก.ย. 2510 - 1 ต.ค. 2512 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
8. นายอินสม วรรณมณี 1 ต.ค. 2512 - 27 ม.ค. 2516 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
9. นายวิโรจน์ ปินตา 27 ม.ค. 2516 - 15 พ.ค. 2518 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
10. นายเจริญ ดวงชัย 15 พ.ค. 2518 - 26 ส.ค. 2523 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
11. นายรุ่งโรจน์ ปินตา 26 ส.ค. 2523 - 14 มี.ค. 2524 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
12. นายประดิษฐ์ รุมารถ 14 มี.ค. 2524 - 27 เม.ย.2527 เป็นผู้ใหญ่บ้าน
13 .นายศรีวรรณ ตาวี 27 เม.ย. 2527 - 15 เม.ย. 2544 เป็นกำนัน ต.ไหล่หิน
14. นายละเอียด บุญเรือง 25 เม.ย. 2544 - 25 เม.ย.2549 เป็นกำนัน ต.ไหล่หิน
15. นายเพิ่มศักดิ์ จินะการ 20 พ.ค. 2545 - 30 เม.ย.2549 เป็นผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 2
16. ด.ต.กิจชนะชัย ปะละ 21 มิ.ย. 2549 - ปัจจุบัน เป็นกำนัน ต.ไหล่หิน
17. นายเพิ่มศักดิ์ จินะการ 30 พ.ค. 2549 – ปัจจุบัน เป็นผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 2
ทางบ้านไหล่หินของเราจะเจริญรุ่งเรืองได้ก็เพราะอาศัยที่ท่านผู้ใหญ่บ้าน และกำนัน ดังรายนามดังกล่าวนี้ช่วยชักนำความเจริญมาสู่หมู่บ้าน จนบ้านไหล่หินเป็นศูนย์กลางของตำบลไหล่หิน จนเป็นหมู่บ้านพัฒนาเป็นที่เชิดหน้าชูตาของปวงชนและผู้มาเยือนตลอดมา จนได้รับรางวัลดีเด่นหลายๆ ด้าน หลายยุคหลายสมัย
สมัยพ่อกำนันอินสม วรรณมณี ได้พัฒนาขยายถนนหนทางภายในหมู่บ้านให้กว้างขวางเพื่อการสัญจรไปมาสะดวกสบายขึ้น ได้สร้างศาลาประชาคมสถานีอนามัย สถานศึกษาล้วนแล้วแต่เป็นการนำมาซึ่งความเจริญมาสู่หมู่บ้านแทบทั้งสิ้น และกำนันผู้ใหญ่บ้านรุ่นต่อ ๆ มาก็ได้พัฒนาให้หมู่บ้านเจริญรุดหน้ามาตามกาลสมัยตลอดจนถึงปัจจุบัน

[chaimongkol]

สมาชิกฌาปนกิจศพ
สมาชิกฌาปนกิจศพสงเคราะห์ ของบ้านไหล่หิน เริ่ม เมื่อ พ.ศ. 2495 ศพแรก คือศพของนายใจ๋มา ปัจจักร์ ในสมัยพ่อกำนันอินสม วรรณมณี เป็นกำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน โดยการริเริ่มของ นายตำรวจ คือ พ.ต.ท. สมพงษ์ เชียงพรหม (ส.ต.ท.สมพงษ์ ในสมัยนั้น) เพื่อผ่อนคลายความเดือนร้อนของเจ้าภาพและญาติของผู้ตาย เพราะว่าตอนนั้นเงินทองเริ่มหายากเป็นสมัยที่ข้าวยากหมากแพง พอครอบครัวใดมีการตายลงเจ้าภาพมักจะไปกู้หนี้ยืมสินมาจากผู้มีอันจะกินภายในหมู่บ้าน โดยจะนำที่นาไปฝากบ้าง หรือกู้ยืมเงินในลักษณะอื่นบ้าง เริ่มเก็บครั้งแรก ครอบครัวละ 3 บาท (สามบาทถ้วน) ต่อมาก็เก็บเป็น 5, 10, 20, 30 ต่อ 1 ครอบครัว และพ่อกำนันอินสมก็ได้เริ่มสมาชิกเครือญาติ เป็นครอบครัวละ 50 บาท แต่ไม่เป็นภาคบังคับ จนถึงสมัยนายศรีวรรณ ตาวี เป็นกำนันเริ่มเก็บเป็นรายบุคคล ๆ ละ 10 บาท จนถึงปัจจุบันนี้

การฌาปนกิจศพสมัยก่อน
สมัยก่อนไม่นิยมการเก็บศพ พอเกิดมีคนตายขึ้นมาก็จะรีบนำศพไปฝังในป่าช้า ไม่ว่าจะเป็นตอนกลางวันหรือตอนกลางคืนก็จะจุดคบเพลิง (จุดไต้) ส่องนำทางเพื่อไปฝังเลย ถ้าจะเก็บศพอย่างช้าก็แค่ 1 คืน ต่อมาเป็นประมาณ 3 วันเท่านั้น ศพที่จะเก็บนานได้ก็มีแต่ ศพของพระสงฆ์องค์เจ้าและศพของผู้ที่มีฐานะที่พอมีอันจะกินเท่านั้น ถ้าจะเก็บศพก็กลัวว่าจะเป็นภัยแก่ตัวเองและบ้านเมือง ตายแล้วรีบถวายทานเลย หรือว่าจะรอไปอีกประมาณ 1-3 ปี ช่วงที่มีเงินทองพอจะทำบุญก็ค่อยทำบุญตามไปทีหลัง

ปัจฉิมบท “ไหล่หิน”
อนุสนธิ จากคำว่า “ไหล่หิน” “หล่ายหิน” “ละหิน” เพราะว่าภูมิประเทศแถบนั้นมีภูเขา (ดอย) ลูกเล็กๆ ลูกหนึ่งเป็นที่ตั้งของวัดไหล่หินหลวง และปริมณฑลของดอยลูกนี้ส่วนใหญ่จะเป็นหินตามธรรมชาติเป็นพื้นที่กว้างไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนด้านทิศเหนือเป็นทุ่งนา
ทิศตะวันตกเป็นป่าไม้ยาง มีลำน้ำแม่ยาวไหลผ่าน และเป็นทุ่งนา ทิศใต้เป็นหมู่บ้านไหล่หิน คำว่า ไหล่หิน ก็เป็นรูปธรรมมาจากหมู่บ้านอยู่ไหล่เขา (ดอย) หรือว่าเชิงดอยที่มีแต่ลูกหินของภูเขา (ดอย) ลูกนี้ อาทิคำว่าไหล่มาจากนามของหมู่บ้านอยู่ตามไหล่เขา(ดอย)หรือว่าเชิงดอยเหมือนกับคำที่กรมทางหลวงใช้“ระวังกองวัสดุบนไหล่ทาง”ไม่ได้หมายถึงอยู่บนผิวถนนโดยตรงแต่อยู่ข้างทางหรือว่าไหล่ทางคำว่าไหล่หินก็มาจากเหตุผลข้างต้นนี้แลส่วนคำว่า “หล่ายหิน” ก็มาจากปริมณฑลของหมู่บ้านอยู่หล่ายภูเขา(ดอย)ลูกที่มีแต่หินเพราะผู้คนส่วนใหญ่จะเดินทางมานมัสการพระธาตุ
วัดไหล่หินหลวง หรือมาสร้างวัดไหล่หินหลวงจะเป็นผู้มีจิตศรัทธามาจากทิศเหนือ อาทิ มาจากเชียงตุง, เชียงใหม่, ลำพูน ในยุคแรกๆ จนถึงปัจจุบัน
สรุปก็คือหมู่บ้านนี้ตั้งอยู่หล่ายเขา (ดอย) หินลูกนี้ จึงเป็นหมู่บ้านหล่ายหินฉะนี้แลแต่คำว่า “ละหิน” ก็เหมือนกับคำพูดเพี้ยนมาจากคำแรก อาทิวัดพระธาตุลำปางหลวงเป็นวัดพระธาตุล่ำปางหลวง, จังหวัดลำพูน เป็น หละปูน,“ไปหาของกิ๋น” คนสมัยก่อนมักจะออกเสียงเป็น “ไปหาหองกิ๋น” และชื่อของป่าละเมาะบนม่อนหินลูกนี้ ก็ยังเรียกว่า “แพะละหิน”ตั้งแต่โบราณกาลมาจนถึงปัจจุบันนี้จึงเป็นเหตุผลของชื่อบ้านละหิน ดังกล่าวนี้แล